Koper bisglycinaat is een chelaatvorm van koper, waarbij het mineraal is gebonden aan het aminozuur glycine. Deze binding zorgt voor een uitstekende opname in de darm en een goede verdraagbaarheid, ook voor mensen met een gevoelige maag. Koper is een essentieel spoorelement dat een sleutelrol speelt in energieproductie, bindweefselvorming, het immuunsysteem en de opname van ijzer. In dit artikel lees je wat koper bisglycinaat precies is, waarom je het nodig hebt, hoeveel je dagelijks nodig hebt en wat de gevolgen zijn van een tekort of overschot.
Wat is koper bisglycinaat?
Koper bisglycinaat is een organisch gebonden vorm van koper. In tegenstelling tot anorganische vormen zoals kopersulfaat, wordt bisglycinaat veel beter opgenomen en geeft het minder kans op maag- of darmklachten.
Belangrijkste eigenschappen:
- Chelatie met glycine: zorgt voor een hoge biologische beschikbaarheid.
- Zachte werking: beter verdraagbaar dan traditionele kopervormen.
- Synergie: glycine ondersteunt zelf ook rust en ontgifting.
Waarvoor heb je koper bisglycinaat nodig?
Koper vervult veel vitale functies in je lichaam.
- Energiehuishouding: koper is onderdeel van enzymen die energie vrijmaken uit voeding.
- Bindweefsel en botten: essentieel voor de vorming van collageen en elastine.
- Weerstand: ondersteunt de werking van witte bloedcellen en helpt bij de bescherming tegen ziekteverwekkers.
- Zenuwstelsel: speelt een rol in de vorming van myeline, de isolatielaag rond zenuwen.
- IJzerstofwisseling: koper helpt bij de opname en verwerking van ijzer en voorkomt zo bloedarmoede.
- Antioxidatieve bescherming: als cofactor van superoxide-dismutase (SOD), een krachtig antioxidant-enzym.
Praktisch voorbeeld: een vrouw met broze nagels en vermoeidheid kan baat hebben bij koper bisglycinaat, vooral als dit samengaat met lage ijzerwaarden.
Geschiedenis en ontdekking
Koper wordt al sinds de oudheid gebruikt, onder andere in medicijnen en gereedschappen. In de 20e eeuw ontdekten wetenschappers dat koper essentieel is voor mens en dier, onder andere bij de vorming van hemoglobine en enzymen. Moderne supplementvormen zoals bisglycinaat zijn ontwikkeld om de opname te verbeteren en bijwerkingen te verminderen.
Waar zit koper in?
Koper komt in kleine hoeveelheden voor in diverse voedingsmiddelen.
Goede bronnen zijn:
- Orgaanvlees: lever is een zeer rijke bron.
- Schaal- en schelpdieren: oesters, garnalen, kreeft.
- Noten en zaden: cashewnoten, zonnebloempitten, amandelen.
- Volkorenproducten: volkorenbrood, quinoa, havermout.
- Groenten: spinazie, broccoli, aardappelen.
- Pure chocolade en cacao.
Een voorbeeld: een salade met spinazie, quinoa en zonnebloempitten levert een gezonde dosis koper.
Hoeveel heb je nodig?
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens het Voedingscentrum en de EFSA:
- Volwassenen: 0,9 mg per dag.
- Kinderen (1–9 jaar): 0,4–0,7 mg per dag.
- Tieners (10–18 jaar): 0,8–1,0 mg per dag.
- Zwangere vrouwen: 1,0 mg per dag.
- Vrouwen die borstvoeding geven: 1,3 mg per dag.
Supplementen met koper bisglycinaat bevatten vaak 1–2 mg per capsule, wat aansluit bij de dagelijkse behoefte.
Gevolgen van tekort aan koper
Een tekort aan koper is zeldzaam, maar kan voorkomen bij eenzijdige voeding, na maag-darmoperaties of door langdurig hoge inname van zink (dat koperopname remt).
Mogelijke symptomen van een tekort:
- Vermoeidheid door bloedarmoede
- Verzwakte weerstand en vaker infecties
- Broze botten en bindweefselproblemen
- Vertraagde wondgenezing
- Tintelingen of neurologische klachten
- Grijs of dunner wordend haar
Gevolgen van teveel aan koper
Een overschot aan koper komt vooral door supplementen of vervuiling (bijvoorbeeld via drinkwater).
Symptomen van een teveel:
- Misselijkheid en buikpijn
- Hoofdpijn en vermoeidheid
- Lever- of nierschade bij chronisch hoge inname
- Bij extreme overschotten: neurologische schade
De Veilig Aanvaardbare Bovengrens (EFSA) voor volwassenen ligt op 5 mg per dag.
Werking met andere stoffen
Koper bisglycinaat werkt samen met meerdere voedingsstoffen:
- Zink: belangrijk in balans. Te veel zink kan kopertekort veroorzaken, en omgekeerd.
- IJzer: koper ondersteunt de opname van ijzer en de vorming van rode bloedcellen.
- Vitamine C: bevordert de opname van koper, maar extreem hoge doses vitamine C kunnen dit juist verminderen.
- Mangaan en selenium: samen betrokken bij antioxidatieve enzymen.
Een voorbeeldmaaltijd: volkorenbrood met hummus (koper en zink), spinazie (koper) en een stukje pure chocolade (koper en antioxidanten) biedt een krachtige combinatie.
Veelgestelde vragen
1. Is koper bisglycinaat beter dan andere vormen?
Ja, koper bisglycinaat wordt beter opgenomen dan anorganische vormen zoals kopersulfaat en geeft minder maag- en darmklachten.
2. Kan ik te veel koper binnenkrijgen via voeding?
Via een normaal dieet vrijwel nooit. Een overschot ontstaat meestal door supplementen of vervuilde bronnen.
3. Kan ik koper bisglycinaat combineren met zink en ijzer?
Ja, maar let op de balans. Hoge doses zink of ijzer kunnen de opname van koper remmen. Vaak worden deze mineralen in evenwichtige formules gecombineerd.