Selenium-L-methionine is een hoogwaardige vorm van selenium waarbij het mineraal gebonden is aan het aminozuur methionine. Deze binding zorgt voor een uitstekende opname en benutting in het lichaam. Selenium is een essentieel spoorelement dat een belangrijke rol speelt bij de bescherming van cellen, de werking van de schildklier en de weerstand. In dit artikel lees je wat selenium-L-methionine is, waarom het zo effectief is, hoeveel je nodig hebt en wat de gevolgen zijn van een tekort of teveel.
Wat is selenium-L-methionine?
Selenium-L-methionine is een organische verbinding waarbij selenium de plaats inneemt van zwavel in het aminozuur methionine. Hierdoor wordt het in het lichaam opgenomen alsof het een aminozuur is, wat de biologische beschikbaarheid aanzienlijk verhoogt.
Belangrijkste kenmerken:
- Hoge opneembaarheid: beter benut dan anorganische vormen zoals natriumseleniet.
- Lange opslag: kan tijdelijk in eiwitten worden ingebouwd, waardoor het beschikbaar blijft.
- Zachte werking: minder kans op maag-darmklachten.
Waarvoor heb je selenium-L-methionine nodig?
Selenium speelt een rol in diverse essentiële lichaamsfuncties. De L-methioninevorm zorgt voor een effectieve benutting.
- Antioxidatieve bescherming: selenium is een cofactor van glutathionperoxidase, een enzym dat cellen beschermt tegen oxidatieve stress.
- Weerstand: ondersteunt de productie en werking van witte bloedcellen.
- Schildklierfunctie: nodig voor de omzetting van schildklierhormonen (T4 naar het actieve T3).
- Hart- en vaatgezondheid: door het verminderen van oxidatieve stress en ontstekingsprocessen.
- Huid, haar en nagels: selenium draagt bij aan sterke nagels, gezond haar en een goed functionerende huid.
- Vruchtbaarheid: essentieel voor de kwaliteit van sperma en eicellen.
Praktisch voorbeeld: een man met verminderde energie en een trage schildklierfunctie kan baat hebben bij selenium-L-methionine, zeker in combinatie met jodium en zink.
Geschiedenis en ontdekking
Selenium werd in 1817 ontdekt door de Zweedse chemicus Jöns Jacob Berzelius. Lange tijd werd gedacht dat selenium giftig was, totdat in de 20e eeuw duidelijk werd dat het in kleine hoeveelheden essentieel is voor de gezondheid. Pas in de jaren 1970 werd vastgesteld dat selenium een rol speelt in antioxidatieve enzymen en de schildklierfunctie. Sindsdien worden organische vormen zoals L-methionine ingezet voor betere opname.
Waar zit selenium in?
Selenium komt in kleine hoeveelheden voor in voeding. Het gehalte hangt sterk af van de seleniumrijkdom van de bodem waarin planten groeien.
Goede voedingsbronnen zijn:
- Paranoten: extreem rijk aan selenium (1 noot kan al de ADH dekken).
- Vis en zeevruchten: tonijn, zalm, garnalen.
- Vlees en gevogelte: kip, rundvlees, kalkoen.
- Eieren: vooral de dooier.
- Volkorenproducten: afhankelijk van de bodemkwaliteit.
- Zuivel: melk en kaas bevatten kleine hoeveelheden.
Voor veganisten kunnen paranoten en volkorenproducten belangrijke bronnen zijn, al blijft variatie belangrijk.
Hoeveel heb je nodig?
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) volgens het Voedingscentrum en de EFSA:
- Mannen en vrouwen: 70 microgram per dag.
- Kinderen (1–13 jaar): 20–55 microgram per dag.
- Tieners (14–18 jaar): 65 microgram per dag.
- Zwangere vrouwen: 70 microgram per dag.
- Vrouwen die borstvoeding geven: 85 microgram per dag.
Een supplement met selenium-L-methionine bevat vaak 100–200 microgram, wat ruim voldoende is om de dagelijkse behoefte te dekken.
Gevolgen van tekort aan selenium
Een tekort aan selenium komt vaker voor in gebieden met seleniumarme grond (zoals delen van Europa).
Symptomen van een tekort:
- Verminderde weerstand en vaker infecties
- Vermoeidheid en lusteloosheid
- Broze nagels en haaruitval
- Problemen met de schildklierfunctie
- Spierzwakte
- Bij ernstige tekorten: Keshan-ziekte (hartproblemen)
Gevolgen van teveel aan selenium
Een overschot aan selenium ontstaat meestal door te hoge supplementinname of extreem hoge consumptie van paranoten.
Symptomen van een teveel (selenose):
- Metaalachtige smaak in de mond
- Misselijkheid, diarree en buikpijn
- Haaruitval en broze nagels
- Vermoeidheid en prikkelbaarheid
- Bij ernstige chronische overschotten: zenuwschade en leverproblemen
De Veilig Aanvaardbare Bovengrens (EFSA) ligt op 300 microgram per dag voor volwassenen.
Werking met andere stoffen
Selenium-L-methionine werkt synergetisch met diverse voedingsstoffen:
- Vitamine E: samen krachtige antioxidanten die elkaar versterken.
- Jodium: beide zijn nodig voor een goed functionerende schildklier.
- Zink: ondersteunt samen met selenium het immuunsysteem en vruchtbaarheid.
- Vitamine C: helpt bij bescherming tegen oxidatieve stress en ondersteunt opname.
Voorbeeldmaaltijd: een stuk zalm (selenium, vitamine D en omega-3) met broccoli (vitamine C) en een handje paranoten (selenium) vormt een sterke combinatie voor weerstand en celbescherming.
Veelgestelde vragen
1. Is selenium-L-methionine beter dan natriumseleniet?
Ja, selenium-L-methionine wordt beter opgenomen en langer vastgehouden in het lichaam dan anorganische vormen zoals natriumseleniet.
2. Kan ik teveel selenium binnenkrijgen via voeding?
Alleen bij zeer grote hoeveelheden paranoten of supplementen. Een gevarieerd dieet levert meestal veilige hoeveelheden.
3. Helpt selenium-L-methionine bij haaruitval?
Selenium ondersteunt de gezondheid van haar en nagels. Bij een tekort kan suppletie bijdragen aan herstel.